zaburzenia lękowe u dzieci i terapia jako metoda radzenia sobie z nimi

Lęk to niejasny, nieprzyjemny stan emocjonalny. Pojawia się w sytuacjach zagrożenia lub niepewności i objawia się jako niepokój, jako uczucie napięcia i skrępowania, potęguje strach i stres. Towarzyszą mu objawy somatyczne, takie jak ból brzucha, drżenie dłoni, zawroty głowy, mrowienie. Dla dorosłych może być użyteczny, ponieważ mobilizuje do poradzenia sobie z ciężką sytuacją, jednak u dzieci może prowadzić do zaburzeń emocjonalnych i behawioralnych. Zaburzenia lękowe mogą dotykać do 20% dzieci. 

Jakie są przyczyny zaburzeń lękowych u dzieci? 

Lęk u dzieci bierze się z długotrwałych, regularnych przeżyć emocjonalnych. Dotyczy sytuacji, gdy dziecko traci poczucie bezpieczeństwa. Przyczyny: 

• separacja od rodzica – dziecko nie jest przyzwyczajone do rozłąki od opiekuna; przykładowo może bać się, że rodzic nie odbierze go z przedszkola, 

• notoryczne kłótnie między rodzicami, 

• zaburzenia lękowe u opiekunów - dzieci wyczuwają emocje rodziców, 

• styl wychowania - nadopiekuńczość, nadmierna krytyka lub kontrola 

• odrzucenie 

• traumatyczne doświadczenia - utrata rodzica, wypadek, choroba 

Lęki stanowią pochodną pierwszych potrzeb dziecka, czyli bezpieczeństwa, akceptacji, bliskości i przynależności. 

Do powstania zaburzeń lękowych przyczyniają się czynniki biologiczne - zaburzenia równowagi neuroprzekaźników w mózgu, zaburzenia budowy mózgu - i genetyczne, na których działanie nakłada się wpływ wyżej wymienionych czynników środowiskowych. Dzieci tak samo jak dorośli przeżywają emocje, a jeśli są one nieodpowiednie dla jego wieku, dla jego rozwoju, wywołują zaburzenia. Zaburzenie lękowe możemy zauważyć przez wspomniane objawy somatyczne, przez tiki nerwowe, jąkanie czy moczenie. Po stwierdzeniu, że coś jest nie tak jak powinno, należy postawić diagnozę na podstawie badań psychologicznych i neurologicznych.

Metody radzenia sobie z zaburzeniami lękowymi i wspomaganie rozwoju dziecka Podstawową i najważniejszą metodą leczenia zaburzeń lękowych u dzieci są oddziaływania psychoterapeutyczne, takie jak: 

• psychoedukacja dziecka i rodziców - ważne jest by uświadomić ich o objawach, przyczyn i sposobie walki z zaburzenia lękowymi 
• psychoterapia indywidualna o charakterze wspierającym - opieka psychologa, neurologa, logopedy 
• trening umiejętności społecznych (terapia behawioralna) 
• terapia grupowa – gdy dziecko wykazuje objawy lęku społecznego 

Farmakologię stosuje się, gdy metody terapeutyczne nie dają efektu. Dla dzieci zazwyczaj przypisuje się SSRI. Dobrze pamiętać też o “domowych sposobach” wspomagania zaburzeń lekowych. Warto pokazać dziecku, że nie jest w tym samo; wysłuchać, dać swoją uwagę. Wskazane jest stosowanie metod relaksacyjnych i ćwiczeń oddechowych.

Zaburzenia lękowe u dzieci najczęściej ustępują w wyniku odpowiedniego leczenia. Zdarza się, że zostaje na nich rysa lękowa, ale mimo tego w dalszym okresie rozwoju radzą sobie dobrze i funkcjonują prawidłowo. Wszystkie stosowane metody radzenia sobie z lękiem u dzieci mają pozytywny wpływ na zmniejszenie poziomu lęku. Należy jednak pamiętać, że każde dziecko jest indywidualne i inne techniki radzenia sobie z lękiem mogą okazać się skuteczne dla jednych, a nieskuteczne dla innych. Dlatego ważne jest, aby wybierać techniki dostosowane do potrzeb i możliwości danego dziecka oraz pozostać pod opieką psychologa. 

Nie negujmy żadnych objawów,

ღ nana.